مجله تخصصی فرآیند معماری

پیش بینی زلزله بم  بر اساس تکنولوژی فضا و ابرهای زلزله

ارائه دهنده : جمشید امامی ، هیئت علمی گروه طراحی صنعتی، پردیس هنر ، دانشگاه تهران

چکیده :

در طول ۱۰ سال اخیر با کمک تصاویر ماهواره‌ای که بر روی اینترنت در دسترس است، شو ( محقق معروف چینی) متوجه شده است که تعداد قابل توجهی ارتباطهای متقابل بین برخی ابر ها و زلزله ها وجود دارد که ما را قادرمی سازد که یک متد موفق پیش‌بینی زلزله را ایجاد کنیم . او همچنین از این روش استفاده کرده است تا ۵۰ مورد زلزله را مستقلاً در مطالعات ژئولوژیکی ایالات متحده انجام دهد که از بین آنها ۳۶ مورد درست بوده است.از این میان می توان به پیش بینی زلزله بم ( و نیز رودبار ) که یک روز قبل از وقوع توسط شو انجام و در سطح جهان مطرح شد اشاره کرد . در این مقاله روند انجام این پیش بینی بر اساس مستندات و تصاویر ماهوارهای مربوطه آورده شده است. در ادامه ما مدلی را توصیف می‌کنیم تا این ارتباطات را توضیح دهیم، در پایان نیز راهکارهایی برای بهبود دقت و میزان اعتماد به پیش‌بینی‌ها ارائه شده است . 

واژه های کلیدی :   زلزله ، پیش بینی، ابرهای زلزله، شهر بم، تکنولوژی فضا

مقدمه :

 اولین سند شناخته شده برای  پیش‌بینی زلزله از طریق ابرها ، تقویم لن دکانتی Lon – De County) ) ، در چین است که ۳۸۱ سال پیش چنین بیان کرده بود : «هوا آفتابی و گرم ، آسمان آبی و صاف بود. ناگهان، رشته‌هایی از ابرهای سیاه ظاهر شدند که همانند یک مار دراز در آسمان می‌چرخیدند. ابرها برای مدت طولانی در آسمان باقی ماندند. بنابراین احتمال وقوع یک زلزله وجود دارد.» (این تقویم در سال ۱۹۳۵ دوباره گردآوری شد).  زلزله پیش‌بینی شده زلزله‌ای بود که در ۲۵ اکتبر ۱۶۲۲ درگویوآن( Guyuan) درنینژیا( (Ningxia به بزرگی ۷ ریشتر اتفاق افتاد. این زلزله تنها زلزله بزرگ در چین غربی بود که ظرف ۱۴۸ سال از ۲۶ جولای ۱۵۶۱ تا ۱۳ اکتبر ۱۷۰۹ اتفاق افتاد. بنابراین چنین روشی برای پیش‌بینی زلزله قابل توجه است(Li,1982,1).

دوره جدید :

 این متد اخیراً دوباره در ژاپن و چین احیا شد. در صبح ۶ مارس۱۹۷۸ ،کاگیدا(Kagida)   شهردار قبلی شهر نارا (Nara) در ژاپن با استفاده از مشاهده ابرها پیش‌بینی کرد که یک زلزله به بزرگی ۸/۷ ریشتر در شهر کانتو (Kantow) در ۷ مارس اتفاق خواهد افتاد. او همچنین پیشنهاد داد که مرکز وقوع زلزله در مرکز دایره‌ای است که ابرها را احاطه کرده( که بعداً ثابت شد که این گفته نادرست بوده است) . بعد از این پیش‌بینی موفق یک دوره کوتاه فعالیت در جوامع علمی ژاپن و چین به وجود آمد و سه نوع ابر، ابر زلزله اعلام شدند: ‌طناب شکل، دنده‌ای شکل (که ما به آنها موجی شکل می‌گوییم)، و متشعشع. متأسفانه ارتباط بین ابرها و زلزله‌ها بعد از سال ۱۹۸۵ مورد توجه قرار نگرفت.

از سوی دیگر ، “شو” (Shou) ، محقق چینی، اولین پیش‌بینی زلزله خود را در تاریخ ۲۰ ژوئن ۱۹۹۰ در هانگژو (Hangzhou) در چین بوسیله ابری خطی شکل که دُم آن در مسیر شمال غرب قرار داشت انجام داد.    ۱۸ ساعت بعد زلزله‌ای به بزرگی ۷/۷ ریشتر در شهر رودبار  ایران به وقوع پیوست و ۳۷۰ هزار نفر کشته یا مجروح شدند.